Beslenme Çocukların Yaşam Sevincini Etkiliyor
Canlılığın en temel koşullarından biri olan beslenme, yaşam için esastır ve vücut fonksiyonlarının devamlılığında kritik önem taşıyor. “Can boğazdan gelir” atasözü, canlılığın beslenmeyle olan ilişkisini vurgulayan en çarpıcı örneklerden biridir.
Beslenme sadece ‘açlık duygusunu bastırmak’, ‘karnımızı doyurmak’ ya da ‘canımızın çektiği şeyleri tüketmek’ anlamına gelmiyor. Beslenme, yaşamın her döneminde açlık duygusunu bastırmaktan, karnımızı doyurmaktan ya da canımızın çektiği şeyleri yemek içmekten daha fazlasını ifade ediyor.
BÜYÜMENİN TEMELİNDE BESLENME VAR
Hayatın her döneminde vazgeçilmez olmakla birlikte beslenmenin, çocukluk döneminde ayrı bir önemi var. Bu dönemde beslenme ile normal büyüme ve gelişmenin sağlanması; çocuklukta sık görülen kansızlık, yetersiz beslenme, obezite ve diş çürükleri gibi sağlık sorunlarının önlenmesi; kalp-damar hastalıkları, şeker hastalığı, bazı kanser türleri ve kemik erimesi gibi kronik hastalıkların oluşma riskinin azaltılması amaçlanır. Öte yandan, beyin gelişimi anne karnında ve ilk 3 yaşta en hızlıdır. Bu dönemde kötü beslenen çocukların zekâ ve bilişsel kapasiteleri (iletişim, algı, öğrenme, dikkat ve benzeri) olumsuz etkilenir.
Yetersiz beslenme durumunda ise çocukların vücut direnci düşer. Hastalıklara yakalanma sıklığı artar ve hastalıklar ağır seyreder. Büyüme ve gelişme aksar. Göz, kemik ve dişlerde bozukluklar görülür. Kansızlık, yorgunluk, halsizlik ve isteksizlik gibi sorunlar sık baş gösterir. Zekâ ve bilişsel kapasite (iletişim, algı, öğrenme, dikkat vb.) olumsuz etkilenir. Bütün bunların sonucunda çocukların yaşama sevinçleri ve okul başarıları düşebilir, üretkenlikleri azalabilir.
Fazla ve dengesiz beslenme durumunda ise çocuklarda şişmanlık / obezite baş gösterebilir. Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kan yağlarında yükselme, karaciğer yağlanması, alerjik ve ortopedik sorunlar ile sindirim sistemi hastalıkları sık görülebilir. Bu sorunlar ilerleyen yaşlarda ağırlaşarak devam edebilir. Görüldüğü gibi çocuklara, doğru beslenme alışkanlıklarını erken yaşta kazandırmak, onlara daha mutlu ve sağlıklı bir hayatın kapılarını aralayabilir.
PEKİ ÇOCUKLARA BESLENMEYİ NASIL SEVDİRİRİZ?
Beslenme yolculuğunda sağlıklı bir rota izleyebilmeleri için çocukların merakını nasıl uyandırabiliriz? Bu yolculuğu daha eğlenceli hale getirmek ve çocukların yaşam boyu sürebilecek bir alışkanlık hazinesine sahip olmalarını desteklemek için yeni nesil birkaç önerimiz var:
Kahvaltı şart!
sağlıklı ve dengeli beslenmenin püf noktalarından biri kahvaltıdır. Kahvaltı günün en önemli öğünüdür. Çünkü kahvaltı gece boyunca aç kalan vücuda, özellikle de beyne canlılık verir. Çocuklara erken yaşta kahvaltı etme alışkanlığı kazandırmak, bu iyi alışkanlığın ömür boyu sürmesine yardımcı olur.
Öncelikli içeceğimiz: Su
Vücudun sıvı ihtiyacını giderebilecek en temel içecek sudur ve suyun bilinen bir alternatifi yoktur. Bu nedenle öğünlerde içecek tercihini sudan yana kullanabilirsiniz. Yemeklere eşlik edebilecek meyve suyu gibi seçenekleri ise ara sıra tüketilebilecek ikramlar olarak düşünebilirsiniz.
Menü için fikrini alabilirsiniz
Çocuğunuzu sürece dahil etmeye, menü hazırlığından başlayabilirsiniz. Ailenizin haftalık yemek programını, çocuklarınızın yardımıyla hazırlayabilirsiniz.
Alışveriş listesine yardım edebilir
Öğünleri planlamanın ardından sıra geldi market alışverişine. Bu aşamada, çocuklarınızın alışveriş listesi yapmanıza yardımcı olmalarını sağlayabilirsiniz. Böylece onlarla, farklı gıdaların özellikleri, kimilerinin ise faydalarını konuşmak için harika bir fırsat yaratabilirsiniz.
Oyunun gücünden faydalanın
Alışverişten döndüğünüzde, satın aldığınız besinleri yerleştirirken çocuklarınızdan size yardımcı olmalarını isteyebilirsiniz. Dahası bunu bir oyuna bile çevirebilirsiniz. Nasıl mı? Mesela hangi gıdaların buzdolabına, hangilerinin kilere, hangilerinin dondurucuya gideceğini tahmin etmelerini sağlayarak…
Yemek pişirmek onu eğlendirebilir
Araştırmalara göre; mutfakta yemek hazırlığına katılan çocukların, yeni besinleri deneyimleme ve sağlıklı beslenme ihtimali daha yüksektir. Sürece dahil olmaları, yemeklere karşı bakış açılarını da değiştirebilir. Onların sevdiği renk ve desenlere sahip özel önlükler eşliğinde size yardım etmelerini sağlamak, mutfağı onlar için de eğlenceli bir oyun alanı haline getirebilir.
Daha sağlıklı atıştırmalıklar hep var
Hem sizin hem de çocuklarınızın canı atıştırmalık bir şeyler istediğinde ilk akla gelenlere, cips ya da bisküvilere başvurmak en kolayıdır. Ancak bu seçeneklerin besin değeri düşük, kalorileri ise yüksektir. Bunlar yerine dolabınızda meyve, tuzlu fıstık ve sade yoğurt gibi daha sağlıklı atıştırmalıklar bulundurmayı deneyebilirsiniz. Sağlıklı olanları erişilebilir hale getirmek, onların bir seçenek olmalarını da kolaylaştırır.
Tadım yarışmasına ne dersiniz?
Yemek, tüm duyuları harekete geçiren duyusal bir deneyimdir. Bu evrensel özellikten yola çıkarak çocuğunuza yeni ve eğlenceli bir deneyim alanı oluşturabilirsiniz. Örneğin zaman zaman, çocuklara gözlerini kapatmalarını ve yemeğin ne olduğunu tahmin etmelerini; bunun için koku, tat, duyma ya da dokunma gibi diğer duyularını kullanmalarını isteyebilirsiniz.
Garsonculuk oyunu hep işe yarar…
Yemek servisini keyifli bir hale getirmek için onlara 'küçük garson' rolü verebilirsiniz. Hem yemeği tabağa koymak hem sofrayı kurmak, çocuklara yemek sunumunun önemini göstermek için eğlenceli bir yöntem olabilir. Çocuklarınız garson taklidi yaparken şüphesiz çok eğlenecektir.
Beraber yemek için zaman yaratın
Çocuklarınızı sizinle birlikte masada düzenli yemeye teşvik etmek, atıştırma alışkanlıklarını azaltmakla kalmaz aynı zamanda onlara hayat boyu yol arkadaşlığı edecek sosyal beceriler de kazandırır.
Yavaşlamayı deneyin
Yavaş yemek, her yaşta kilo kontrolü için harika bir yöntem olarak biliniyor. Çocukların, doyduklarını anlamalarını sağlamak için bu yöntemden faydalanabilirsiniz. Midelerinin doyuma ulaştığı mesajının beyinlerine gitmesinin 20 dakika sürdüğünü öğrenmeleri, aşırı yemek yemelerinin de önüne geçebilir.
İşte tüm bu aktiviteler; çocuklarınızın besinleri tanımalarını ve iyi beslenmenin önemini anlamalarını sağlayabilir. Dahası hayat boyu sürecek başarılarının ilk ve eğlenceli adımları olabilir.