Çocuklarımızı Obeziteden Nasıl Koruruz?
Obezite, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de oldukça sık rastlanan sağlık problemlerinden biridir. Her geçen gün artan bu problem, özellikle çocuklarda daha çok görülmekte ve bu durum gelecek yaşamları için büyük bir risk oluşturmaktadır. Kısaca obezitenin ne olduğundan bahsetmek gerekirse; vücuttaki yağ kütlesinin kemik, kas ve su gibi diğer bileşenlerden çok daha fazla olması durumudur. Çocukları obeziteden koruma için pek çok önlem alınabilir. Bunlardan bazıları şunlardır: (1)
- İlk 6 ay bebeklere mutlaka anne sütü verilmesi gerekir.
- Aile bireylerinin hepsi dengeli, düzenli ve sağlıklı beslenmeyi alışkanlık haline getirmelidir.
- Spor aktiviteleri için çocuklar teşvik edilmelidir.
- Çocuklar boş zamanlarında yemek yemeyi alışkanlık haline getirmemesi için yeni bir hobi kazanmaya teşvik edilmelidir.
- Bir uzman ile görüşülerek çocuğun ölçümleri, kan testleri yaptırılmalı ve riskler belirlenmelidir.
- Çocuğun yaşına, hareketliliğine ve psikolojisine uygun bir beslenme düzeni planlanmalıdır.
- Çocuklar paketli gıdalar yerine meyve, sebze gibi besinlere yönlendirilmelidir.
- Yavaş yemek yeme ve iyi çiğneme konusunda çocuklara bilgi verilmelidir.
- Kilo verirken çocuğa sürekli sağlıklı beslenme, spor yapma gibi konularda bilgiler verilmelidir.
- Şekerli, gazlı, yağlı ve hızlı yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Eğer gerekli görülürse bir psikolog desteğine danışılmalıdır.
Çocuklarda Obezitenin Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda görülen obezitenin pek çok nedene bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir. Genel olarak obezite görülen çocuklarda bazı belirtiler de gözlemlenir. Örneğin; ergenliğe erken girme, eklemlerde ağrı, aşırı terleme, fiziksel aktiviteleri yaparken sorun yaşama, bir iş yaparken ya da dinlenirken nefes alıp vermede güçlük çekme, düzensiz uyku ve horlama, aşırı yorgunluk, kıyafetlerin çocuğun vücuduna uymaması, güvensiz ve kaygılı hissetme bunlar arasında yer alır. (1)
Bu sayılan belirtiler görüldüğünde çocuğun mutlaka bir uzmana götürülmesi ve gerekli tetkiklerin yaptırılması gerekir. Obezitede erken teşhis konulması, bu sorunun daha kolay ve kısa süre içinde çözülmesini sağlayabilir. (1)
Çocuklarda Obezite Neden Görülür?
Yetişkinlerin 1/3’ünün obezite ile çocukluk döneminde tanıştıkları bilinmektedir. Yani çocuklukta obezite, çok sık görülen bir sağlık sorunudur. Çocuklarda obezite nedenleri de oldukça fazladır. Genel olarak bu nedenler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Anne ve babanın kilolu olması, genetik yatkınlıktan dolayı çocukların obez olma ihtimalini %80 oranında artırmaktadır. Anne ya da babadan birinin kilolu olma durumunda ise bu oran %40’a düşmektedir. (1)
- Şehirde yaşayan çocuklar, daha az fiziksel aktivite yapmaya mecbur kalmaktadır. Tüketilen gıdalar da göz önünde bulundurulduğunda hareketsizlik sonucu çocuklarda obezite görülme riski artmaktadır.
- Karbonhidrat ve yağ bakımından zengin besinler obezite riskini artırır. Bu besinlerin sık tüketilmesi ve sık beslenme de çocukların obez olmasına neden olmaktadır.
- Bazı hormonal sebeplerden dolayı da çocuklarda obezite görülebilir. Örneğin; tiroid bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları gibi hastalıklar çocuklarda obeziteye yol açan hastalıklardandır.
- Ailevi faktörler, çevresel etmenler ve beslenme gibi durumlar da çocukların obez olmasına neden olmaktadır.
Çocuklarda Obezitenin Yol Açtığı Durumlar Nelerdir?
Başlı başına bir sağlık problemi olan obezite, beraberinde pek çok sağlık sorununu da getirmektedir. Genel olarak çocuklarda obezite, hormonal değişikliklere yol açmaktadır. Ayrıca yüksek tansiyon, hiperlipidemi gibi problemler de görülebilir. Obez kız çocukları, ergenlik döneminde adet düzensizliği ve kıllanma problemi yaşayabilir. Ayrıca aşırı kilodan dolayı solunum bozuklukları meydana gelebilir. Özellikle ortopedik problemler sıkça görülebilir.
Obeziteye sahip çocukların kanındaki kötü kolesterol (LDL-Kolesterol) artarken iyi kolesterol (HDL-Kolesterol) düşer. İnsülin salgısının artmasına bağlı olarak yetişkin tipi şeker hastalığı (tip 2 diyabet) görülebilir. Özellikle ailede bu hastalığın bulunması çocuklarda obezite riskini artırır. Obez çocuklarda safra kesesi hastalıkları meydana gelebilir. (1)
Fazla kilolu olan çocuklar , sağlıklı kiloda olan akranları ile kendilerini karşılaştırdıklarında, psikolojik problemler yaşayabilirler.
Bu sayılan problemler, obezitenin çok daha komplike hale gelmesine neden olmaktadır.
Çocuklarda Obezite Nasıl Tedavi Edilir?
Çocuklarda obezitenin tedavisi doktor, diyetisyen ve çocuğun işbirliği içinde hareket etmesi sonucunda başarılı olabilir. Bu tedavinin en büyük amacı, çocuğun hayatı boyunca kilosunu kontrol altında tutabilmesini sağlamaktır. Öncelikle obezite sorunu yaşayan çocukların sağlıklı beslenme ve spor yapmayı alışkanlık edinmesi gerekir. Tabii ki bu konuda çocuğun ailesine bilgi vermek çok önemlidir. Çocuklarda obezite tedavisinde yapılması gerekenler çocuklar için başlangıçta zor gelse de sonrasında kolayca alışabilirler. Öncelikle çocuğun aldığı enerji azaltılmalı, harcanacak enerji artırılmalıdır. Buna göre çocuğa uygun olarak günde en az 30 dakikalık egzersizler planlanmalıdır. Çocuğun diyeti, vücut yapısına uygun olmalı ve bir diyetisyen tarafından belirlenmelidir. Sık sık küçük öğünler olacak şekilde ana ve ara öğünlerden oluşmalıdır. Doğru uygulamalar ile çocuğun yeterli vitamin, çinko, demir ve kalsiyum alması sağlanmalıdır. Doğru bir beslenme düzeni belirlenmelidir. (1)
Çocukları obeziteden koruma ve bu sağlık sorununun çözümü için ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale yapılmaz. Çocuğun akranları ile aynı doğrultuda gelişimini sürdürmesi ve sağlıklı bir yaşama sahip olması sağlanır.